Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie prowadzi od 26 lutego 2021 r. kompleksowe działania w związku z zanieczyszczaniem rzeki Prądnik na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Równolegle, od 9 marca prowadzona jest kontrola Gminy Skała będącej użytkownikiem oczyszczalni w Ojcowie oraz od 15 marca, Gminy Sułoszowa będącej użytkownikiem oczyszczalni w Woli Kalinowskiej.
Oczyszczalnia ścieków w Ojcowie jest obecnie instalacją nie spełniającą wymogów jakościowych. Przekroczenia norm nie mają jednak związku z awariami, a brakiem wystarczających rozwiązań technologicznych. Z tego względu, Małopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska regularnie wymierza opłaty podwyższone za niedotrzymanie norm jakościowych.
W planach gminy jest przebudowa oczyszczalni ścieków wraz z budową systemu pompowni i sieci grawitacyjno-tłocznej Ojców-Skała. Jednak w związku z niedotrzymaniem terminów harmonogramu realizacji inwestycji, WIOŚ zobowiązał Gminę Skała do zapłaty części wymierzonych kar. Pozostałe kary zostały odroczone do dnia 31 grudnia 2023 r. pod warunkiem zrealizowania przedsięwzięcia. Likwidacja oczyszczalni w Ojcowie wyeliminuje jedno ze znaczących źródeł emisji do rzeki Prądnik.
Innym istotnym problemem na terenie Gminy Skała jest wylot przy ul. Bł. Salomei. Badania próbek pobieranych 9 i 24 marca br. przez Centralne Laboratorium Badawcze Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska – Oddział w Krakowie na zlecenie WIOŚ oraz próbki pobranej 27 marca br. przez pracownika Ojcowskiego Parku Narodowego wykazały odprowadzanie tym wylotem nieoczyszczonych ścieków komunalnych. Wielokrotne przekroczenia norm jakościowych oraz ciągły charakter odpływu świadczył o tym, że przelew burzowy działa niewłaściwie lub że w rozdzielnej nitce kanalizacji opadowej znalazły się ścieki bytowe. Czynności kontrolne WIOŚ wykazały nieprawidłowości w postaci braku uregulowań formalnoprawnych związanych z użytkowaniem wylotu. Będą one podstawą do podjęcia działań sankcyjnych i pokontrolnych przewidzianych przepisami prawa.
Kontrole oczyszczalni ścieków w Woli Kalinowskiej w 2019 r. wykazały niedotrzymanie norm jakościowych dla odprowadzanych ścieków. W związku z tym Małopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska prowadzi postępowanie administracyjne w celu ustalenia opłaty podwyższonej. Badania odbiornika przeprowadzane przez gminę w roku 2019 wykazały negatywny wpływ na jakość wód rzeki Prądnik. W 2020 r. WIOŚ przeprowadził dwie kontrole interwencyjne, podczas jednej z nich pobierano chwilową próbkę z wylotu. Badania nie wykazały nieprawidłowej eksploatacji instalacji. Pomimo dotrzymania standardów na wylocie, pobór próbek powyżej i poniżej wylotu z Prądnika wykazał 7-10 krotne pogorszenie jakości wód.
W 2021 r. CLB na zlecenie WIOŚ dwukrotnie pobierało próbki chwilowe – 26 lutego oraz 30 marca. Badanie pierwszej próbki nie wskazywało na zagrożenia dla środowiska, na podstawie badań drugiej stwierdzono chwilowe ponadnormatywne stężenie mogące wskazywać na niespełnienie norm jakościowych. Podobne chwilowe ponadnormatywne stężenie stwierdzono w badaniach próbki pobranej przez pracownika Ojcowskiego Parku Narodowego w dniu 24 marca 2021 r. Kolejna próbka chwilowa pobrana została również 3 maja 2020 r.
Należy jednak zaznaczyć, że zarówno przepisy jak i wydawane na ich podstawie pozwolenia odnoszą się do prób średniodobowych i na podstawie poboru chwilowego nie można stwierdzić niedotrzymania norm. Przepisy skonstruowane są w ten sposób, że ponadnormatywne stężenia w danym momencie nie muszą świadczyć o niedotrzymaniu normy dla przepływu z całej doby. Z tego powodu CLB w dniach 4-5 maja pobrało próbkę średniodobową ścieków oczyszczonych. Obecnie WIOŚ oczekuje na wyniki badań ostatnich pobranych próbek.
W trakcie kontroli WIOŚ, inspektorzy zostali poinformowani, iż Gmina Sułoszowa zamierza rozbudować oczyszczalnię o zbiornik retencyjny, który pozwoliłby na zatrzymanie ścieków przed skierowaniem ich na właściwe oczyszczanie, co zabezpieczyłoby przed możliwym chwilowym pogorszeniem jakości odprowadzanych ścieków.