W ostatnich dniach na portalach informacyjnych i społecznościowych pojawia się szereg informacji dotyczących skażenia powietrza w Skawinie. Wiadomości te są efektem zainstalowania przez władze miasta Skawina urządzenia opartego o czujnik niskokosztowy do mierzenie tzw. lotnych związków organicznych.
Wg pozyskanej informacji, urządzenie zainstalowane przez miasto w strefie przemysłowej nie wykonuje pomiarów zgodnie metodyką referencyjną lub równoważną. Urządzenie to nie jest objęte nadzorem metrologicznym, nie posiada wykazanej równoważności do metod referencyjnych, nie istnieją zapisy potwierdzające wykonywania okresowych wzorcowań i sprawdzeń pod kątem zapewnienia jakości wyników badań. Dodatkowo producent urządzenia nie podaje jakie konkretnie substancje są mierzone.
Wstępna ocena szczegółowych danych przekazywanych przez urządzenie zainstalowane przez Miasto Skawina, w tym bardzo nietypowe skoki stężeń w krótkich okresach czasowych, wskazuje, że istnieje duże prawdopodobieństwo błędnego działania urządzenia. Przykładem mogą być wskazania formaldehydu, który to związek jest jedną ze składowych LZO, a którego wartości wykazywane przez czujnik nie spadają praktycznie poniżej 40 ppb, gdy w tym samym czasie czujnik LZO wskazuje wartości w okolicach „zera”.
W wyniku zaistniałej sytuacji, Centralne Laboratorium Badawcze GIOŚ Oddział w Krakowie na zlecenie WIOŚ w Krakowie, zainstalowało w Skawinie dodatkowe urządzenia pomiarowe do badań jakości powietrza.
Urządzenia zainstalowane zostały w dwóch pkt pomiarowych tj. na stacji Ogrody w Centrum Skawiny oraz w dodatkowej stacji na terenie strefy przemysłowej w Skawinie.
Wstępne wyniki pomiarów prowadzonych referencyjnymi metodami ciągłymi (benzen, toluen, etylobenzen, o-m-p-ksylen) od momentu zamontowania przyrządów nie potwierdziły wysokich stężeń rejestrowanych przez czujnik zainstalowany przez Miasto Skawina.
Podkreślić należy, że badania prowadzone przez CLB GIOŚ są w pełni zgodne z prawodawstwem polskim i europejskim w tym zakresie, a wszystkie urządzenia pomiarowe objęte są nadzorem metrologicznym.
Dodatkowo informujemy, iż CLB GIOŚ Oddział w Krakowie od początku roku zgłaszał gotowość do instalacji dodatkowej stacji w strefie przemysłowej Skawiny, jednak po stronie miasta pozostawało wskazanie miejsca i doprowadzenie energii elektrycznej do podłączenia stacji.
Przepisy regulujące stan jakości powietrza nie przewidują w ramach oznaczeń imisyjnych lotnych związków organicznych. Dlatego też badaniami objęto grupę szkodliwych dla zdrowia i typowych dla emisji przemysłowej węglowodorów aromatycznych.
Poniżej przedstawiamy wykresy uzyskanych wyników z analizatorów BTEX zainstalowanych na stacjach na terenie osiedla Ogrody i w strefie przemysłowej.
Jak widać poziomy stężeń tych substancji są zbieżne zarówno w strefie przemysłowej jak i na osiedlu Ogrody. Ich wielkości są niskie w stosunku do norm godzinnych, które dla benzenu wynoszą 30 a dla pozostałych 100 µg/m3.
Wykonano ponadto badania formaldehydu (związku, który mierzy urządzenie miasta Skawina, a który jest jednym z lotnych związków organicznych). Uzyskane wyniki badań wykazują, że jest go mniej niż 7 µg/m3, gdy wskazania miejskiego miernika wykazują stężenia co najmniej 10 razy wyższe.
Nawet krótka ocena wydruku z urządzenia zainstalowanego przez Miasto Skawina wykazuje, że działa ono awaryjnie.
| Time | TEMP [oC] | HUM [%] | Press [hPa] | HCHO [ppm] | VOC [ppb] |
| 07.07.2019 21:55 | 16.61 | 53.24 | 983.93 | 0.05 | 2.00 |
| 07.07.2019 21:54 | 16.61 | 53.24 | 983.93 | 0.05 | 2.00 |
| 07.07.2019 21:53 | 16.63 | 53.19 | 983.94 | 0.05 | 3.00 |
| 07.07.2019 21:52 | 16.66 | 53.18 | 983.95 | 0.05 | 0 |
| 07.07.2019 21:51 | 16.69 | 53.10 | 983.89 | 0.05 | 0 |
| 07.07.2019 21:50 | 16.69 | 53.10 | 983.89 | 0.05 | 2.00 |
| 07.07.2019 21:49 | 16.74 | 53.01 | 983.87 | 0.05 | 1.00 |
| 07.07.2019 21:48 | 16.77 | 52.99 | 983.81 | 0.05 | 0 |
| 07.07.2019 21:47 | 16.77 | 52.99 | 983.81 | 0.05 | 5.00 |
| 07.07.2019 21:46 | 16.80 | 52.93 | 983.83 | 0.05 | 3.00 |
| 07.07.2019 21:45 | 16.83 | 52.88 | 983.81 | 0.05 | 1.00 |
| 07.07.2019 21:44 | 16.80 | 52.83 | 983.86 | 0.05 | 0 |
| 07.07.2019 21:43 | 16.80 | 52.83 | 983.86 | 0.05 | 0 |
| 07.07.2019 21:42 | 16.81 | 52.85 | 983.84 | 0.05 | 6115.00 |
| 07.07.2019 21:41 | 16.80 | 52.86 | 983.86 | 0.05 | 6115.00 |
| 07.07.2019 21:40 | 16.80 | 52.86 | 983.86 | 0.05 | 6013.00 |
| 07.07.2019 21:39 | 16.81 | 52.82 | 983.83 | 0.05 | 6306.00 |
| 07.07.2019 21:38 | 16.79 | 52.86 | 983.85 | 0.05 | 6306.00 |
| 07.07.2019 21:37 | 16.79 | 52.86 | 983.85 | 0.05 | 6411.00 |
| 07.07.2019 21:36 | 16.78 | 52.86 | 983.76 | 0.05 | 6517.00 |
| 07.07.2019 21:35 | 16.78 | 52.86 | 983.78 | 0.05 | 6710.00 |
| 07.07.2019 21:34 | 16.76 | 52.85 | 983.72 | 0.05 | 6710.00 |
| 07.07.2019 21:33 | 16.76 | 52.85 | 983.72 | 0.05 | 6819.00 |
Wykazuje ono równocześnie większe stężenia formaldehydu niż lotnych związków organicznych, co jest sprzecznością, gdyż składnik nie może być większy od sumy składników. Urządzenie wykazuje stężenia formaldehydu w jednostkach tysiąc razy większych ( HCHO w [ppm]) a lotne związki organiczne VOC w [ppb], co utrudnia interpretację. I tak o godzinie 21:49 07.07.2019r. stężenie formaldehydu (HCHO) wynosiło 50 ppb a suma lotnych związków organicznych (VOC) – 1 ppb.
Anomalne ponad tysiąckrotne skoki stężeń w ciągu minuty, wykazano w czasie
21:42 – 21:43 07.07.2019r.